سیدمحمدحسین بن محمود آزاد خاتون‌آبادی اصفهانیسیدمحمدحسین بن محمود آزاد خاتون‌آبادی اصفهانی، شاعر ادیب و خوشنویس دانشمند قرن چهاردهم هجری در اصفهان می‌باشد. ۱ - معرفی اجمالیسیّدمحمّدحسین خاتون‌آبادی متخلّص به «آزاد» ابن حاج میرزا محمود بن میرسیّدعلی بن میرمحمّدصادق بن میرمحمّدرضا بن میرزا ابوالقاسم مدرس، شاعر ادیب و خوشنویس دانشمند، در غرّه رمضان ۱۳۱۶ق در اصفهان متولّد شد. تحصیلات خود را از مدرسه حقایق (دومین مدرسه از مدارس جدید اصفهان) آغاز کرد. سپس در مدارس قدیم اصفهان به فراگیری علوم دینی مشغول شد. [تحصیلات خود را در نجف اشرف دنبال کرد و به اصفهان بازگشت. پس از قوانین سخت گیرانه حکومت رضا شاه و ممنوعیت استفاده از لباس روحانیّت و قانون متحدالشکّل شدن لباس، از لباس روحانیّت خارج شده و به تدریس در مدارس اداره فرهنگ مشغول شد. مدّتی مدیر مدرسه فردوسی بود. سپس تدریس در مدرسه جلالیه و کازرونی و مدیریت مدرسه خیّام را به‌عهده گرفت. وی در علوم انساب، نجوم، علوم غریبه و تاریخ و ادبیات مهارت به‌سزایی داشت و خطوط ثلث، نسخ و کوفی را خوش می‌نوشت. ] شعر نیز می‌سروده و در انجمن‌های ادبی از جمله انجمن ادبی شیدا شرکت می‌کرد و در شعر «آزاد» تخلّص داشت.۲ - وفات[وی سرانجام در ۱۹ ذیقعده ۱۴۰۰ق (مطابق ۷ مهرماه ۱۳۵۹ش) در اصفهان وفات یافته و در یکی از حجره‌های شرقی تکیه خاتون‌آبادی‌ها در تخت فولاد مدفون شد. ۳ - آثار خطی و تالیفاتاز آثار او یک جلد قرآن مجید به خط کوفی است که آن را تا جزء شانزدهم کتابت نموده بود. همچنین قرآن دیگری به خط ثلث که ترجمه آن و تذهیب و ترتیب صفحات آن را خود انجام داده بود. مرحوم احمد غفورزاده متخلص به طلایی نیز تابلویی از ترجمه فارسی خطبه بدون نقطه حضرت علی (علیه‌السّلام) به خط مرحوم آزاد در اختیار داشت که ترجمه آن نیز از مرحوم آزاد و بدون نقطه بود. ]کتب زیر از تالیفات اوست: ۱. «جنگل مولی» در تاریخ ۲. «العالم و التّمدّن» در شرح خطبه «نهج البلاغه» از پیدایش آدم ۳. «اغصان طیّبه» در شجره‌نامه سادات و احوال اعیان و مشاهیر و علماء آنان [کپی آن کتاب در کتابخانه تخصصی تخت فولاد موجود است.] ۴. «مسائل حساب و هندسه» جهت محصّلین مدارس ۵. «جزوات متفرقه در جفر و هیات و اعداد» ۶. «دیوان اشعار» مطبوع ۷. «جفر جامع» شش جزء [۸. «طاوس الحرمین» تحقیق پیرامون گنبد عالی در ابرقو ۹. کتابی ناتمام در «نجوم».]این شعر از اوست: گر شبی گیرم به کف زلف نگار خویش را ••••• گویمش شرح پریشان روزگار خویش را می‌شود تاراج دین و دل، رَوَد صبر و قرار ••••• بر زبان چون آورم نام نگار خویش را (مصاحبه غلامرضا نصرالهی با دکتر محمود خاتون‌آبادی (فرزند محمّدحسین خاتون‌آبادی) در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۷۰ش.) [۱]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، تذکره شعرای معاصر اصفهان، ص۱۵-۱۳.
[۲]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، سیری در تاریخ تخت فولاد، ص۱۱۴.
[۳]
تخت فولاد یادگار تاریخ، خطی.
۴ - پانویس
۵ - منبعمهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۲، ص۷۶۵-۷۶۷. |